Ter Heijde

Begin 15^de eeuw was Ter Heijde een welvarend dorp met een bloeiende visserij. In 1474 woonden er ongeveer 350 gezinnen. Tot 1830 had men eigen vissersschepen. Daarna verdween langzamerhand de visserij en vonden de dorpelingen merendeel hun bestaan in de landbouw.

Al vroeg moet Ter Heijde een kerk hebben gehad. Enigemalen is de kerk door de watervloed verzwolgen o.a. in 1470, 1530 en 1546.
Rond 1567 was voor Ter Heijde de tijd van de hervorming aangebroken. De hervormden gingen aanvankelijk in Monster naar de kerk. De slechte wegen maakten dit in de winter nagenoeg onmogelijk. Sinds 1664 hielden zij eigen kerkdiensten op de zolder van het toenmalige Gasthuis. De Hervormde Gemeente werd bij besluit van de Staten van Holland op 24 september 1663 gesticht. Het eerste Protestantse kerkgebouw kon op 18 juli 1668 in gebruik worden genomen. Prins Willem III had er de eerste steen voor de fundering gelegd. Verder bestond deze kerk voornamelijk uit hout en heeft het vijftig jaar uitgehouden.
Toen maakte de steeds voortgaande afbrokkeling van de kust het nodig meer landinwaarts een nieuw kerkgebouw te doen verrijzen.
Dit werd van steen opgetrokken en heeft van 1720 tot 1942 dienst gedaan.
In dat jaar werd het dorp Ter Heijde, dat net voor de oorlog geheel opnieuw was opgebouwd, door de bezetter voor de aanleg van de Atlantic Wall met de grond gelijk gemaakt.
Alleen de kerk bleef staan en werd door de bezetters gebruikt voor opslagruimte en als paardenstal.

Het zou tot 1952 duren totdat de gemeente van Ter Heijde haar inmiddels geheel gerestaureerde en aanzienlijk vergrote kerk weer in gebruik zou kunnen nemen. De vergroting is aan de buitenkant duidelijk te zien. Het zijn in feite 2 gebouwen naast elkaar; het oostelijk deel uit 1720 en het westelijk deel uit 1952.
Hoewel het interieur van na de oorlog is, doen ons nog vele voorwerpen herinneren aan het verleden, zoals het rouwbord van ds. Zijnen, het vlaggeschip van admiraal Tromp, wat ons herinnert aan de slag bij Ter Heijde in 1653, de grafzerken met daarop vermeld veel namen uit het verleden, enz.
In 1980 zijn de muren van hun pleisterlaag ontdaan en zijn aan weerskanten van de kansel de versieringen aangebracht, welke het huidige interieur van de kerk mede bepalen.
In 1984 is door de orgelbouwer Pels en Van Leeuwen uit 's-Hertogenbosch een nieuw orgel geplaatst.


Bron: Gemeente archief Monster,
Historie van Monster, Poeldijk en Ter Heijde bestaande uit een aantal korte beschrijvingen.